Waardenburg en NIOZ van start met zeebodem monitoring bij Hollandse Kust West

Dinsdag 28 januari 2025

Deze campagne is een van de eerste stappen in het ecologische monitoringsprogramma van Ecowende, waarbij Waardenburg Ecology de huidige onderwaternatuur in kaart brengt. Inmiddels is ook WaterProof begonnen met het meten van niet-biologische kenmerken van het gebied, zoals temperatuur en stroomsnelheid.

Het is belangrijk om een goed beeld te krijgen van de huidige staat van de zeebodem, zodat later kan worden bepaald welke veranderingen optreden na de aanleg van het windpark. Voor een volledig beeld wordt ook een gebied direct naast het windgebied Hollandse Kust West onderzocht (dit naastgelegen gebied heet het referentiegebied), zodat kan worden bepaald of eventuele veranderingen veroorzaakt worden door de aanleg van het windpark of door andere factoren.

In de eerste week van de campagne zijn bodemschaafmonsters genomen op 21 locaties in het geplande windparkgebied en het referentiegebied. Bij het nemen van deze monsters wordt een schaaf van 1,6 ton achter het schip over de zeebodem getrokken. De bovenste bodemlaag komt in een net achter de schaaf terecht en wordt vervolgens aan boord gehesen, waarbij het meeste zand al uit het net is gespoeld en het bodemleven in de diepere bodemlagen is achtergebleven.

^{Medewerkers van het NIOZ en de Arca bezig met de bodemschaaf.}

Sytske van den Akker nam deel aan de campagne als meetleider van Waardenburg Ecology: “Het is indrukwekkend om te zien hoe deze zware schaaf door de ervaren bemanning van NIOZ en de Arca wordt gehanteerd. En hoe precies het schaafmonster wordt genomen op de plaatsen waar we het hadden gepland, zelfs bij golven van meer dan twee meter. Maar voor mij is het mooiste moment toch wanneer het monster aan boord komt en het uitzoekwerk kan beginnen om te zien wat voor bodemleven aanwezig is. In de meeste monsters vonden we soorten die in een zandbodem te verwachten zijn: zeeklitten, brokkelsterren en schelpdieren. Tot onze verbazing troffen we ook een kortsnuitzeepaardje en kokerwormkrabbetjes aan, een soort die normaal gesproken in zuiderlijkere wateren voorkomt.”

^{Kortsnuitzeepaardje, gevonden in een van de bodemmonsters.}

De monitoringscampagne van afgelopen november is bewust in de wintermaanden uitgevoerd. Sytske legt uit: “We willen ook weten hoeveel zandspiering er zit. Dit is een lange, dunne vis die in grote scholen op de Noordzee voorkomt. Daarom is het nodig in de winter de zee op te gaan, omdat zandspieringen dan overdag ook in de bodem zitten. Met onze warme pakken aan hebben we zelfs in de hagel kunnen doorwerken.”

^{Het uitzoeken van de bodemschaafmonsters aan dek.}

“In de tweede week van de campagne hebben we zogenaamde boxcoremonsters genomen,” vervolgt Systke. “Hierbij plaatsen we een metalen frame op de zeebodem, waarmee we een hap zand nemen en meenemen naar boven. Dit keer namen we alleen wat sediment mee om de korrelgrootte van het zand te analyseren."

^{Bemanning van de Arca aan het werk met de boxcore.}

Ondanks het ruige weer, waarbij het schip zelfs moest terugkeren naar de haven om beschutting te zoeken tegen een winterstorm, zijn de teams erin geslaagd om alle monsters te nemen. De resultaten worden begin 2025 uitgewerkt.

Pauline Roos, marien ecoloog werkzaam bij Ecowende en ook mee met de campagne: “Komend jaar voeren we nog meer onderzoek uit. Op dezelfde locaties als waar nu de monsters zijn genomen, gaan we videobeelden maken en nemen we watermonsters voor eDNA, ofwel environmental DNA-analyses. Met eDNA-analyse is het mogelijk om de soortenrijkdom in kaart te brengen. Al deze gegevens samen geven een beeld van de situatie vóór de aanleg van ons windpark. Door deze onderzoeken te herhalen wanneer het windpark er een tijd staat, krijgen we inzicht in de effecten van het windpark op de lokale ecologie.”

© Beeld en tekst in samenwerking met Waardenburg Ecology.